سازه نگهبان یا دیوار حایل (Retaining wall) :
دیواری است که بتواند به صورت یک سازه نگه‌دارنده و تکیه‌گاهی برای پایداری سازه دیگر، یا جلوگیری از ریزش و مهار خاک‌های تپه‌ها یا دیگر عوارض طبیعی مشرف به جاده‌ها یا ساحلی نزدیک به دریاها و دامنه‌های غیرطبیعی و به طور کلی هرجایی که احتیاج به تکیه‌گاه جانبی باشد استفاده شود. وجود خاک محدود بین دو ارتفاع مختلف و نیز در مکان‌هایی که چشم‌انداز، نیاز شدیدی به شکل‌گیری دارد، یا برای هدف ویژه‌ای مانند کشاورزی در دامنه کوه‌ها و تپه‌ها از دیوار حائل استفاده می‌شود. دیوار حائل می‌تواند به صورت‌های وزنی، طره‌ای، پشت‌بنددار طراحی شود. ساختار دیوارهای حائل به گونه‌ای طراحی شده ‌است که مقاومت خاک را در برابر فشار جانبی که در اثر شیب‌های غیرطبیعی پدید می‌آید افزایش دهد. از این دیوارها در شرایطی که ایجاد شیب‌های مورد نظر بیش از زاویه نشست خاک آن منطقه اختلاف سطح ایجاد کند استفاده می‌شود.

روند انتخاب نوع دیوار حایل

دیوارهای حایل به صور مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. ‌نخستین گام در طراحی این دیوارها، انتخاب نوع مناسب دیوار برحسب کاربرد خاص آن است. به علاوه عوامل مختلفی که ممکن است موجب شکست دیوار، ناپایداری و شکست خاك و گسیختگی آن شوند، باید به طور دقیق مدنظر قرار گیرند. به عنوان قدم اولیه در انتخاب نوع دیوار ممکن است چندین نوع دیوار مورد بررسی قرار گیرند تا در نهایت نوع بهینه، اقتصادی و متناسب با شرایط اجرایی در محل انتخاب شود. لازم به تأکید است در همین بررسی اولیه نوع خاک‌ریز و به ویژه خاك زیر پی ممکن است تعیین‌کننده و اساس انتخاب نوع دیوار باشند.
در انتخاب نوع دیوار نگهبان، به طور معمول روش‌های موجود و معمول و محدودیت‌های اجرایی و مکانی به طور عمده تعیین‌کننده هستند. یک روش سنتی و معمول برای طراحان آن است که غالبا نوع دیواری را انتخاب می‌کنند که قبلا استفاده کرده‌اند و به دلیل تجارب قبلی، از روش طراحی آن اطمینان دارند. این امر نباید به عنوان یک اصل کلی تلقی شود. باید به محدودیت‌ها، مسائل اجرایی، وجود مصالح، شرایط خاک‌ریز پشت دیوار، شرایط سطح آب زیرزمینی، وضعیت خاك تحت الارضی، هزینه و ... به عنوان محورهای طراحی توجه شود.
دیوارهای صلب و انعطاف‌پذیر
دیوارهای صلب، دیوارهایی هستند که پایداری و مقاومت در برابر حرکت جانبی را از وزن خود تامین می‌کنند، مانند دیوارهای وزنی بتنی، دیوارهای ضخیم بتنی، دیوارهای گابیونی و بعضی از دیوارهای حایل ساخته شده از بتن مسلح که در برابر حرکات جانبی مقید شده‌اند. در مقابل، دیوارهایی همچون طره‌ای مهار شده یا دیوارهای سپری ریشه‌دار یا دیوارهایی که در اثر فشار جانبی می‌توانند حرکت داشته باشند، انعطاف‌پذیر محسوب می‌شوند.
انواع دیوارهای حایل
1)دیوارهای وزنی معمولی (Gravity Walls)
ساده‌ترین نوع دیوارها از نوع وزنی هستند که از مصالحی همچون بتن، سنگ، آجر، مصالح بنایی، بلوك‌های حجیم بتنی ساخته می‌شوند. از مزایای اساسی این نوع دیوارها سهولت اجرای آن‌هاست که نیازی به وسایل و تجهیزات عمده ندارد. معمولا ارتفاع دیوارهای وزنی تا حدود ۴ متر است و به ندرت بلندتر از ۶ متر اجرا می‌شوند. پایداری این‌گونه دیوارها اصولا به کمک وزن آن‌ها تأمین می‌شود. ابعاد این دیوارها باید طوری باشد که برایند نیروی قائم ناشی از آن‌ها درون یک سوم بخش میانی پایه قرار گیرد. در این صورت تنش‌های کششی در هیچ نقطه‌ای از دیوار به وجود نمی‌آید.
در شرایط بارگذاری بسیار خاص و استثنایی، می‌توان مقدار ناچیزی تنش کششی را در وجه دیوار که تحت کشش قرار گرفته است مجاز دانست به شرط اینکه کاملا موقتی و کوتاه باشد.
2)دیوارهای گابیونی (Gabion Walls)
این نوع دیوارها از جعبه‌ها و تسمه‌های فلزی گالوانیزه ‌یا تورهای پلیمری ساخته شده، تشکیل می‌شود که درون آن با شن و ماسه درشت یا قطعات سنگ پر می‌شود و از نوع دیوارهای وزنی محسوب می‌شوند. مهم‌ترین مزایای این نوع دیوارها انعطاف‌پذیری وسهولت اجرای آن‌هاست، به طوری که می‌توان بلوک‌های گابیونی را در محل دیگری تولید و به محل اجرای دیوار منتقل کرد.
پایداری داخلی دیوارهای گابیونی بستگی به نوع شبکه استفاده شده و نحوه به‌هم وصل شدن رشته‌ تورهای پلیمری یا تسمه‌های فلزی و کیفیت اجرا دارد. نفوذپذیری و انعطاف‌پذیری این نوع دیوارها، به ویژه در محل‌هایی که امکان اشباع شدن خاک ریز باشد، قابل توجه است. به علاوه در محل‌هایی که ظرفیت باربری خاك کف قابل ملاحظه نیست این نوع دیوارها ممکن است مناسب باشند. شکل عام دیوارهای حایل گابیونی ذوزنقه‌ای بوده اما وجوه بیرونی و پشتی دیوار ممکن است صاف یا پله‌ای باشد. نوع پله‌ای آن معمول‌تر است.
در سواحل رودخانه‌ها و در شرایطی که جزر و مد آب مطرح است، نفوذپذیری مصالح دیوارهای گابیونی اجازه زهکشی سریع آب نفوذی را می‌دهد. در پشت این دیوارها با توجه به طبیعت، خاک‌ریز پشت دیوار ممکن است استفاده از فیلتر لازم شود تا از شسته شدن ریزدانه‌ها به درون مصالح گابیون جلوگیری کند. از محاسن دیگر دیوارهای گابیونی، مقاومت در برابر افزایش حجم فضای یخ زده است که به دلیل وجود حفرات در مصالح دیوار، پدیده متورم شدن تقریبا منتفی است.
3)دیوارهای گهواره‌ای(Crib Walls)
این دیوارها نیز از نوع وزنی هستند که عموما به کمک قطعات چوب یا قطعات بتنی پیش‌ساخته تولید می‌شوند و درون آن‌ها با مصالح دانه‌ای متراکم پر می‌شود. معمولا این نوع دیوارها برای ارتفاعات کم تا متوسط (ماکزیمم ۶ تا ۹ متر) که تحت فشار جانبی کم تا متوسطی قرار می‌گیرند استفاده می‌شود. مزیت اصلی این نوع دیوارها انعطاف‌پذیری آن‌هاست که می‌توانند تغییر مکان‌های بزرگی را تحمل کنند بدون اینکه آسیبی به آن‌ها برسد. به علاوه ساخت آن‌ها‌ نسبتا آسان است و با وسایل ساده و ابتدایی انجام می‌گیرد.‌ زهکشی خاک‌ریز نگه‌داری شده به کمک این دیوارها به آسانی امکان‌پذیر است. به طور کلی، اگر این نوع دیوارها به منظور نگه‌داری خاک‌ریز برای جلوگیری از ریزش استفاده شود، فاصله جلو تا عقب قفسه (ضخامت دیوار) نباید از یک متر کمتر باشد.
شکست این نوع دیوارها بیشتر ناشی از زهکشی نامناسب خاك، نبود اتصال مناسب اعضای قفسه به یکدیگر و نشست غیریکنواخت در اعضای قفسه به دلیل نشست خود دیوار گزارش شده است‌. خاک‌ریز داخل این مخزن‌ها معمولا متراکم می‌شود تا از نشست‌های احتمالی بعدی جلوگیری به عمل آید.
دیوارهای گهواره‌ای عمدتا از نظر جنس قاب واحدهای نگه دارنده خاك ممکن است از قطعات بتنی پیش‌ساخته یا چوب ساخته شوند. در صورت استفاده از قاب‌ها و قطعات چوبی به پوسیدن، خورده شدن و از بین رفتن تدریجی آن‌ها باید توجه شود. همچنین حمله موجودات زنده چون موریانه نیز باید مد نظر قرار گیرد. در صورت اقتصادی بودن می‌توان از چوب‌های عمل آمده و مقاوم در برابر این عوامل استفاده کرد.
4)دیوارهای مخزنی (Bin Walls)
این نوع دیوارها که از مخزن‌های بتنی یا فلزی احداث می‌شوند، در اصل نوعی دیوار حایل وزنی به شمار می‌روند. نوع فلزی آن از واحدهایی ساخته می‌شوند که اجزای آن می‌توانند در محل پروژه به کمک پیچ و مهره به یکدیگر متصل شوند. نوع بتنی آن از قطعات بتن مسلح ساخته می‌شود که اجزای آن با پیش‌بینی‌های قبلی می‌توانند با اجزای مناسب، مانند آنچه در ساختمان‌های پیش‌ساخته انجام می‌شود، به یکدیگر متصل شوند.
5)دیوارهای متشکل از قطعات بتنیHشکل متصل به یکدیگر
این نوع دیوارها که وزنی محسوب می‌شوند معمولا از قطعات H شکل بتنی تشکیل شده‌اند که به صورت پیش‌ساخته تهیه می‌شوند. ‌ممکن است در یک یا دو جهت و با درگیری زبانه‌های خود به‌هم متصل شوند. این نوع دیوارها انعطاف‌پذیر بوده و می‌توانند تغییر مکان‌های بزرگ داشته باشند، بدون اینکه آسیبی به سازه دیوار وارد شود. قطعات بتنی می‌توانند بر یکدیگر فشار و برش اعمال کنند و نیروهای کششی ناچیزی ممکن است در سیستم دیوار به وجود آید،به طوری که بلند شدن قطعه‌ای از روی قطعه دیگر عملا مطرح نیست و لذا نیازی به مسلح کردن این‌گونه دیوارها نیست. مزیت دیگر این دیوارها آن است که امکان کاشت گیاهان و گل‌ها درون فضای جعبه‌ای شکل آن‌ها به سادگی میسر است.
6)دیوارهای طره‌ای (Cantilever Walls)
این نوع دیوارها که غالبا از بتن مسلح ساخته می‌شوند به صورت‌های T و L شکل به کار می‌روند و با عملکرد طره‌ای خود توده خاك پشت دیوار را نگه‌داری می‌کنند.‌ اصولا پایداری خود را از وزن خاك روی پاشنه تأمین می‌کنند. معمولا این نوع دیوارها تا ارتفاع کمتر از ۶متر استفاده می‌شوند و در صورتی که ارتفاع دیوار از ۷-۶متر تجاوز نماید استفاده از پشت‌بند (Counterfort)یا جلوبند (Buttressed)لازم است.
7)دیوارهای طره‌ای پشت‌بنددار (Counterfort Walls)
این نوع دیوارها از نوع طره‌ای هستند اما پشت‌بندهایی دارند که تیغه دیوار را به پایه متصل می‌کند. از این‌رو تنش‌های برشی و لنگرهای خمشی کاهش می‌یابند. این نوع دیوارها اصولا در محل‌هایی استفاده می‌شوند که اولا امکان اجرای پشت‌بندها به درون خاک‌ریز امکان‌پذیر و ثانیا دیوار مرتفع (معمولا بلندتر از ۷-۶ متر) و ثالثا فشار جانبی خاك زیاد باشد. پشت‌بندها معمولا تحت کشش قرار می‌گیرند.
اگر از نظر ایستایی دیوار حایل مساله‌ای وجود نداشته باشد، می‌توان از مقاطع نازك‌تر هم استفاده کرد. تصمیم‌گیری در مورد به کار بردن دیوارهای حایل با پشت‌بند با توجه به هزینه‌های نسبی قالب بندی، بتن، فولاد و دستمزدها به عمل می‌آید. در اقتصادی‌تر بودن دیوارهای با پشت بند در مقایسه با انواع دیگر دیوارها جای تردید است مگر آنکه ارتفاع دیوار بیش از ۶ متر باشد.
8)دیوارهای طره‌ای جلوبنددار (Buttressed Walls)
این نوع دیوارها همانند دیوارهای طره‌ای پشت‌بنددار هستند با این تفاوت که مهاربندی آن‌ها به کمک تیغه‌های مهاری بتنی در جلوی دیوار انجام می‌شود. این تیغه‌های مهاری تحت فشار قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که این دیوار در عمل به ندرت استفاده می‌شود، زیرا معمولا فضای جلوی دیوارهای نگهبان در دوران بهره‌برداری مورد استفاده قرار گرفته و مانع از اجرای تیغه‌های مهاری می‌شود. این دیوارها برای ارتفاعات خیلی بلند ۱۲-۱۰متر ممکن است به کار روند.
9)دیوارهای طره‌ای طبقه‌ای (Relief Shelves)
این نوع دیوارها برای ارتفاعات بسیار زیاد ممکن است استفاده شوند و در صورت ضرورت به استفاده، نهایت دقت در اجرا لازم دارند. این دیوارها عمدتا از یک دیوار طره‌ای تشکیل شده که در فواصلی در ارتفاع از دال‌های بتنی متکی بر خاک‌ریز کوبیده شده و متراکم استفاده می‌شود. طول این دال‌ها در افق باید طوری باشد که از سطح گسیختگی گوه شکست تشکیل شده عبور کند تا فشار جانبی خاك را از طریق اصطکاك با خود جذب نماید.
یکی از مشکلات عمده استفاده از این نوع دیوارها آن است که هر لایه خاک‌ریز باید به خوبی متراکم شود و سپس دال بتنی متصل به تیغه دیوار اجرا شود. به دنبال آن لایه خاک‌ریز بعدی بر روی دال بتنی ریخته شده و کوبیده ‌و دال بتنی بعدی اجرا می‌شود. ‌به همین ترتیب اجرای این دال‌ها از پایین به بالا در ارتفاع تیغه انجام می‌شود. فشار جانبی وارد بر دیوار به مراتب کمتر از فشار جانبی وارد بر دیوار طره‌ای بدون دال‌های بتنی است، زیرا این دال‌ها می‌توانند نیروهای برشی و خمشی به وجود آمده در اثر وزن خاک‌ریز روی خود را به تیغه منتقل نمایند.
مهم‌ترین مشکل این دیوارها در اجرا، رسیدن به درجه تراکم قابل قبول درخاک‌ریزهای دانه‌ای و نشست‌های احتمالی بعدی در این خاك‌ها و نشست تحکیم خاک‌ریزهای چسبنده، در دراز مدت است. در خاک‌ریزهای چسبنده صرف نظر از درجه تراکم خاک‌ریز در زمان اجرا، به دنبال نشست تحکیم، لنگرهای خمشی بزرگی در دال‌های افقی به وجود می‌آید. به طور کلی نشست ایجاد شده در دال‌های بتنی می‌تواند سبب چرخش آن‌ها شده، به طوری که همان لنگر به تیغه وارد می‌شود و سبب چرخش تیغه به طرف داخل خاک‌ریز شود. این چرخش فشار مقاوم بزرگی را به تیغه وارد کرده و ممکن است سبب شکست سازه‌ای آن شود. بنابراین وجود میلگردهای زیادی در طرفین تیغه اجتناب‌ناپذیر است. به علاوه ضخامت تیغه ممکن است برای تحمل این خمش‌های اضافی بیش از حد معمول به دست آید. در عمل استفاده از این دیوارها توصیه نمی‌شود مگر آنکه نیروهای اجرایی، کارآزموده و ابزار و تجهیزات لازم در دسترس باشند و هنگام اجرای دیوار با ابزارگذاری لازم، عملکرد دیوار مرتبا مورد بررسی قرار گیرد.
10)دیوارهای حایل نیمه وزنی (Semi–Gravity Walls)
این دیوارها دارای کمی میلگرد مسلح‌کننده در وجه پشتی دیوار (سمت خاک‌ریز) هستند که از تیغه شروع و‌ به درون پایه ادامه می‌یابند. با وجود این میلگردها، می‌توان ضخامت تیغه را تا حدی کاهش داد.
11)دیوارهای حایل سپری (Sheet- Pile Walls)
این نوع دیوارهای نگهبان، سیستم‌های انعطاف‌پذیری هستند که غالبا برای سازه‌های لب ساحل و یا حفاری‌های موقت و حتی برای مهار خاک‌های نامناسب و مسئله‌دار چون رس نرم، به دلیل عدم نیاز به پی استفاده می‌شوند. اجرای این نوع دیوارها بسیار ساده و با روش‌های کوبشی انجام‌پذیر هستند. برای حفاری‌های موقت و به طور کلی نگهداری خاك از رانش جانبی در حالت موقت، جنس سپرها معمولا از چوب انتخاب می‌شوند. برای مهار دائمی خاك بهتر است از دیوارهای بتنی مسلح شده که می‌توان به اشکال مختلف تولید کرد، استفاده نمود. اصولا برای این‌گونه دیوارها استفاده از صفحات فولادی سپری مناسب‌تر و معمول‌تر است.‌ می‌توان آن‌ها را در وزن‌های سبک و اشکال مختلف، با مقاومت‌های متفاوت به منظور تحمل خمش‌های بزرگ و جلوگیری از کمانش‌های احتمالی هنگام کوبش، استفاده مجدد از آن‌ها در صورت نیاز‌ با جوشکاری، به سهولت تولید کرد.
نوعی از این دیوارها، سپرهای صفحه‌ای طره‌ای هستند که پایداری آن‌ها بستگی به عمق مدفون آن‌ها از سطح خاك جلوی دیوار دارد. این نوع دیوارها از نظر سازه‌ای مانند تیر طویل طره‌ای عمل می‌کنند. فرسایش و آب شستگی جلوی دیوار در محل‌هایی مانند سواحل که سطح آب بالاست می‌تواند یک معضل برای این نوع دیوارها محسوب شود، زیرا پایداری آن‌ها از فشار مقاومی است که خاك پایین دست بر سپر اعمال می‌کند. این نوع دیوارها عموما برای ارتفاعات کم تا متوسط (برای خاک‌ریز با ارتفاع ۳ تا ۴ متر) اقتصادی هستند و حداکثر لنگر خمشی ایجاد شده در آن‌ها با توان سوم ارتفاع دیوار متناسب است. بنابراین سطح مقطع لازم برای تحمل این لنگرها با افزایش ارتفاع دیوار به سرعت افزایش می‌یابد. بهتر است این نوع دیوارها برای نگهداری موقت خاك استفاده شوند.
12)دیوارهای سپری مهار شده (Anchored Sheet-Pile Walls)
این نوع دیوارها پایداری خود را از عمق مدفون خود در خاك و نیز از مهارهایی که معمولا در حوالی رأس دیوار استفاده می‌شوند، تأمین می‌کنند.‌ عموما برای سازه‌های ساحلی به کار می‌روند، اما در مواردی دیگر مثلا در دیوارهای انتهایی پل‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به حمایت مهار بندها ارتفاع این نوع دیوارها به ۲۰ متر هم ممکن است برسد. نقش مهار‌بندها در این دیوارها کاهش خمش جانبی، کاهش لنگرهای خمشی ایجاد شده در دیوار سپری، و کاهش عمق نفوذ سپر درون خاك است. اگر دیوار سپری خیلی مرتفع باشد ممکن است از چند ردیف مهاربند هم استفاده شود. در این صورت خمش، لنگر و عمق نفوذ سپر درون خاك، کاهش چشم‌گیرتری خواهد داشت.
برای تثبیت مهارهای جانبی که در دیوارهای سپری استفاده می‌شوند، می‌توان از شیوه‌های متفاوتی بهره جست. مهارهای تکی از میله‌هایی تشکیل شده‌ که به یک بلوك بتنی یا تیر مدفون در خاک‌ریز پشت دیوار در فاصله‌ای معقول متصل است. می‌توان برای مهار میله‌ها از شمع تکی یا گروهی، شمع‌های سپری،‌ یا دال‌های بتنی نیز استفاده کرد. روش دیگر برای نصب مهارها استفاده از مهار مدفون در خاك است که از یک میله یا کابل با طول کافی تشکیل شده ‌و اطراف آن تزریق می‌شود. برای اجرای این سیستم باید خاك مناسب در نزدیکی دیوار موجود باشد.
13)دیوارهای جداکننده (Diaphragm Walls)
این نوع دیوارها در پی‌سازی‌های عمیق، زیرگذرهای ترافیک، ایستگاه‌های خطوط ترافیک زیرزمین، تونل‌ها، پارکینگ‌ها، تجهیزات صنعتی زیرزمینی و سواحل استفاده می‌شوند. و نحوه اجرای آن‌ها طوری است که می‌توانند تا عمق‌های زیاد، جلوتر از حفاری اجرا شوند. با حفر شیار و پایدار کردن جداره‌های آن (در صورت لزوم) با بنتونیت می‌توان قفسه میلگرد را درون شیار قرارداده و سپس بنتونیت را پمپ و بتن‌ریزی دیافراگم را آغاز کرد. گاهی به جای دیافراگم ردیف شمع‌های قائم مورد استفاده قرار می‌گیرد، در حالی که ممکن است جنس زمین دارای وضعیت مناسبی نباشد. معمولا رئوس شمع‌ها با کلاهک سر شمع به هم متصل می‌شوند تا نیروی قائم بین شمع‌ها توزیع شود.
14)دیوارهای متشکل از شمع‌های مماسی یا متداخل
در این نوع دیوارها که از یک ردیف شمع‌های ساخته شده از بتن مسلح تشکیل یافته است. برای مسلح کردن شمع‌ها می‌توان از میلگرد به صورت تنها یا قفسه‌ای یا از پروفیل تیرآهن استفاده کرد. شمع‌های مماسی یا متداخل معمولا یک در میان مسلح هستند. در اجرا، نخست می‌توان شمع‌های غیر مسلح را ایجاد و برای گیرش بتن مدتی صبر کرد. محل نصب شمع معمولا قبلا حفاری می‌شود. پس از گیرش بتن، شمع‌های غیر مسلح، بین آن‌ها حفاری می‌شود و شمع‌های مسلح اجرا می‌شوند. این نوع دیوارها برای مصارف دائمی ساخته می‌شوند.
15)دیوارهای حایل متشکل از ریزشمع‌ها (Micro pile Walls)
این نوع دیوارها از یک ردیف ریز شمع ساخته می‌شوند که می‌توانند ضریب اطمینان در برابر پایداری یک شیب مستعد لغزش را افزایش دهند. انتهای شمع‌ها باید از سطح لغزش بحرانی عبور کند. برای یکپارچه عمل کردن، باید ریز شمع‌ها را به کمک کلاهک به هم متصل کرد. این ریز شمع‌ها در فواصل نزدیک اجرا ‌به طوری که یک شبکه سه بعدی ایجاد می‌شود. عملکرد ریزشمع‌ها در حقیقت دوختن توده‌ای از خاك به توده دیگری است که مجموعا به صورت سازه حایل وزنی رفتار می‌کند. با توجه به مقاومت خمشی، کششی و برشی شمع‌ها، پایداری در برابر لغزش شیب به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
16)دیوارهای حایل توأم با عناصر مسلح کننده (دیوارهای پایدار شونده به‌وسیله روش‌های مکانیکی)
گاهی می‌توان برای حفاظت جانبی خاك و کاهش قابل ملاحظه فشار جانبی آن خاک‌ریز را با عناصر مناسب نظیر ژئوتکستایلمسلح کرد. این نوع دیوارها جدید هستند و می‌توان از اجزای مسلح کننده در چند لایه و با گستردگی افقی استفاده کرد. وجود این عناصر نه تنها به عنوان اجزای مقاوم کننده خاك، باعث کاهش فشار جانبی می‌شود. ‌بعضا از نقطه نظر زیست محیطی با مقاوم بودن در برابر مواد آلاینده می‌تواند با دوام بوده و در صورت وجود سطح آب زیرزمینی در ترازهای بالا، تأثیری بر کیفیت آب نداشته باشد. به علاوه بعضا می‌تواند به عنوان زهکش، تأثیر فشار هیدرواستاتیکی آب را در حالت بارگذاری استاتیکی و اثر فشار هیدرودینامیکی آب را در حالت بارگذاری ناشی از زلزله کاهش دهند.به طور کلی اجزای مسلح کننده در حفاظت جانبی خاک‌ریزهای پشت دیوارهای نگهبان می‌توانند ژئوگرید، ژئوتکستایل، نوارهای فلزی، میله‌ای شکل مانند میلگرد یا میخ‌کوب و یا دال‌های کم عرض بتنی باشند. عملکرد این دیوارها در زلزله‌ها‌ نشان می‌دهد که نسبت به دیوارهای وزنی یا طره‌ای غیر مسلح به ژئوتکستایل بهتر عمل کرده‌اند.
17)دیوارهای حایل ساخته شده از لاستیک‌های فرسوده
اخیرا به دلایل زیست محیطی، توجهی در خور تحسین به استفاده از لاستیک‌های فرسوده وسایل نقلیه در نگهداری جانبی خاك به عمل آمده است. مصالح چسبنده و غیر چسبنده در دو مرحله به عنوان مصالح خاک‌ریز پشت دیوار مورد استفاده قرار گرفتند. تایرها به کمک طناب‌های پروپیلین به‌هم بسته شدند. انداز‌ه‌گیری‌های متعدد و دقیق نشان داد که می‌توان با موفقیت کامل، تایرهای فرسوده را به عنوان دیوار حایلی استفاده نمود مشروط بر آنکه خاک‌ریز با تراکم خوبی اجرا شود. نکته در خور توجه آن است که از نقطه نظر زیست محیطی، وجود تایرهای فرسوده در مجاورت آب، تا زمانی که سیم‌های فلزی اطراف لاستیک در درون مواد لاستیک کاملا مدفون و پوشیده باشند، هیچ تأثیری بر کیفیت آب ندارد.
18)دیوارهای حایل با خاکریزهای مسلح شده با عناصر مقاوم کننده
در این نوع دیوارها که می‌توانند به صورت وزنی، نیمه‌وزنی، طره‌ای، سپری مهار شده یا انواع دیگر باشند، مصالح کامپوزیت که متشکل از خاك به انضمام عناصر مسلح‌کننده و مقاوم‌کننده هستند، به عنوان خاک‌ریز پشت آن‌ها استفاده می‌شود. در این نوع دیوارها فشار جانبی خاك از طریق مقاومتر کردن آن نسبت به حالت غیر مسلح، کاهش قابل ملاحظه‌ای مییابد، در نتیجه ابعاد دیوار تا حد زیادی ممکن است کاهش پیدا کند. تحقیقات وسیعی برای نمونه‌های خاك مسلح شده با عناصر گوناگون نشان می‌دهد که پارامترهای مقاومت برشی خاك می‌تواند تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد.
19)دیوارهای حایل ایجاد شده با اصلاح در جای خاك
در این شیوه می‌توان از روش‌های اصلاح شده در جای خاك به کمک مواد افزودنی مانند آهک یا سیمان استفاده کرد. معمولا از اوگر یا تیغه‌هایی برای اختلاط خاك با ماده افزودنی می‌توان کمک گرفت. برای اجرای این نوع دیوارها نخست حفره‌هایی یک در میان با مقطع دایره‌ای حفر و خاك با مواد اصلاح‌کننده مخلوط می‌شود. سپس حفرات دیگر با بتن مسلح یا میلگرد یا پروفیل تیر آهن ساخته می‌شود به طوری که در نهایت ستون‌ها یک در میان از خاك اصلاح شده و بتن مسلح تشکیل می‌یابند. ستون‌های تشکیل شده با خاك اصلاح شده فشار جانبی خاك را به ستون‌های بتن مسلح منتقل می‌نمایند. این نوع دیوارها ممکن است برای مصارف دائمی اجرا و استفاده شوند.
20)دیوارهای حایل میخ‌کوب شده (Nailed Walls)
میخ‌کوبی در دو دهه اخیر در سطح وسیعی در پایدار کردن شیب‌ها، دیواره گودبرداری‌ها و به عنوان حایل جانبی دیواره‌های خاکی برای جلوگیری از ریزش و لغزش استفاده شده است. این شیوه به عنوان روشی مناسب برای اصلاح در جای خاك مدنظر بوده است. میخ‌کوبی اساسا یک شیوه پایدار کردن برش‌ها، شیب‌ها، و نگه‌داری خاك در برابر حرکات جانبی است. در این روش میلگردهایی به قطر ۳۵-۲۰ میلی‌متر درون حفره نصب و اطراف آن با ملات روان ماسه سیمان پر می‌شود. فواصل میخ‌کوبی طوری است که چشمه بارگیری میخ بین ۱ تا ۴ متر مربع است.‌
از محاسن بارز این نوع نگه‌دارنده‌ها می‌توان به هزینه‌های کمتر در مقایسه با دیوارهای نگهبان معمولی، سرعت بالاتر انجام کار‌، نیاز به فضای کمتر، و دست‌خوردگی کمتر خاك اشاره کرد. از فواید دیگر این دیوارها می‌توان به پایدار کردن برش‌ها و دیوارهای قائم یا نزدیک به حالت قائم اشاره کرد. پس از میخ‌کوبی، معمولا بر روی وجه بیرونی خاک‌ریز یک سفره میلگرد شبکه‌ای قرار داده و آن را به کمک بتن پاشی(Shotcrete)در ضخامت‌های ۲۰-۱۰ سانتیمتر می‌پوشانند.

عوامل مؤثر در انتخاب نوع دیوار حایل

انتخاب دیوار حایل مناسب، مستلزم تعیین روندی معقول و تدوین خط‌مشی مشخص است. بدیهی است تصمیم نهایی در انتخاب نوع معینی از دیوارهای حایل نیاز به بررسی‌های اقتصادی، فنی، امکان اجرا، اجتماعی و ...دارد. می‌توان در این زمینه موارد زیر را مد نظر قرار داشت:

• ارتفاع متوسط دیوار (با توجه به ارتفاع خاک‌ریز، برش یا شیب)
• مساحت دیوار
• تغییرات امتداد دیوار در جهات افقی و قائم
• موقعیت شیب یا برش مورد نظر ‌
• موقعیت محل احداث دیوار نسبت به سایر سازه‌های مجاور ‌
• نوع و بزرگی بارهای ناشی از ساختمان‌ها و سازه‌های مجاور محل احداث دیوار
• شرایط تحت الارضی و نوع پی مورد نیاز (سطحی یا عمیق) با توجه به جنس خاك ‌
• موقعیت سطح آب زیرزمینی، نوسانات آن، شرایط جزر و مد آب در مجاورت دیوار ‌
• مقدار تغییر مکان قابل قبول زمین حین ساخت و دوران بهره‌برداری و اثرات جابجایی دیوار ‌بر سازه‌های مجاور
• جنس خاک‌ریز پشت دیوار ‌
• چگونگی تامین مصالح مناسب برای خاک‌ریز پشت دیوار ‌
• موقت یا دایمی بودن دیوار
• نوع و مقدار بارگذاری خارجی ناشی از سربارها ‌
• وضعیت لرزه‌خیزی منطقه ‌
• تجارب محلی بویژه در اجرا ‌
• آیین نامه یا دستور العمل طراحی و اجرا ‌
• نوع وسایل و ابزار موجود برای ساخت و ساز ‌
• مقدار سرمایه‌گذاری موجود برای تامین هزینه‌ها
• اهمیت پروژه ‌
• فضای موجود برای ساخت و ساز ‌
• مسائل اجتماعی و محیطی محل پروژه ‌
• اداره کردن ترافیک هنگام ساخت‌
• ظاهر و نمای دیوار‌
• عمر مفید و مسائل نگهداری در دوران بهره‌برداری